سياست‌هاي آموزشي، اهداف آموزشي، ساختار نظام آموزشي، كتابهاي درسي و كار، كاربرد اثر بخش، فناوري اطلاعات و ارتباطات، سنگاپور،معلمان ،دانش آموزان،مدارس ،معلمان ،کلمات کلیدیkeywords:

 zibaweb.com  زیبا وب ،سایت مفید برای معلمان ایرانی

راز موفقيت سنگاپور در آموزش و پرورش،كتاب‌هاي درسي و كار در مدارس سنگاپور،وضعیت آموزش و پرورش سنگاپور چگونه است،چه روشهایی در مدارس سنگاپور به کار برده می شود؟،

برنامه آموزشي براي دوره‌هاي ويژه و معمولي سنگاپور  شامل انگليسي ، آموزش اخلاق، آموزش تربيت بدني، موزيك و ... است.

علل موفقیت آموزش و پرورش و مدارس سنگاپور

اشاره
كشور سنگاپور که در منطقة جنوب شرق آسيا قرار دارد، در سالهاي اخير شاهد رشد چشمگيري در زمينه فناوريهاي اطلاعات و ارتباطات، نانو و بيوتكنولوژي و نيز ساير حيطه هاي صنعتي بوده و اين پيشرفت‌ها را در سايه سياست‌هاي آموزشي اقتصاد محور خود كسب كرده است. آموزش علوم تجربي و رياضيات به عنوان زيربناي رشد علوم و فناوري در اين كشور از اهميت ويژه‌اي برخوردار است و در اين رابطه وزارت آموزش و پرورش سنگاپور، با فراهم كردن نظام آموزشي آزاد و انعطاف پذير، دانش‌آموزان را با نيازهاي جامعه آشنا ساخته و به گونه‌اي آنها را آموزش مي‌دهند كه بتوانند در آينده در رفع مشكلات جامعه سهيم باشند. در سايه اين سياست‌ها، دانش‌آموزان سنگاپوري مؤفق شده اند تا در آزمونهاي بين المللي از جمله تيمز (TIMSS)1 و پرلز(PIRLS)2، نتايج بسيار درخشاني كسب نمايند. نظام آموزشي سنگاپور تشابه زيادي با نظام آموزشي ايران داشته و سياستهاي آموزشي آن متمركز بر رشد منابع انساني است و سعي مي‌شود تا علاوه بر آشنا ساختن دانش آموزان با نيازهاي كشور، مهارتهاي لازم براي انجام فعاليتهاي علمي- فناورانه در سطح جامعه را به آنها آموزش دهند.

منبع: صفري، پريوا، (1385). راز موفقيت آموزش و پرورش سنگاپور، مجله رشد تكنولوژي آموزشي، شماره (2) 178.

سنگاپور در منطقة جنوب شرق آسيا در تنگة مالاکا بين اقيانوس هند و آرام واقع شده است. اين کشور کوچک‌ترين کشور مستقل آسياست و از يک جزيره اصلي و 60 جزيره کوچک تشکيل شده است و شهر سنگاپور پايتخت کشور و حكومت آن جمهوري است. مساحت سنگاپور با جزاير کوچکترش مجموعاً 620 کيلومتر مربع است. طبق آخرين سرشماري که در سال 2003 انجام شده ميزان کل جمعيت در سنگاپور000/120/4 نفر است که تعداد 209/263/3 نفر ساکن دائمي اين کشور و بقيه غيردائمي هستند. زبان‌هاي رسمي در سنگاپور، مالزيايي، چيني، تاميلي و انگليسي مي‌باشند. مالزيايي زبان محلي اين جزيره و انگليسي، زبان اداري و حکومتي سنگاپور است
اهميّت استراتژيک اين کشور کوچک به دليل قرار گرفتن آن در دهانه تنگة مالاکا است. موقعيت جغرافيايي اين کشور طوري است که در مرکز راههاي دريايي و هوايي اقيانوسهاي آرام و هند قرار دارد. سنگاپور هدايت صادرات و واردات منطقه شرق آسيا را به عهده دارد و داراي اقتصادي خدمات‌گرا است. توليد ناخالص ملي (GNP)3 اين کشور در سال 2005 برابر 120 ميليارد دلار آمريکا بوده و سهم آموزش و پرورش از اين توليد 8/3 درصد مي‌باشد. اگر چه رشد اقتصادي سنگاپور تداومي آهسته داشته است، به جز کاهشي که ما بين سالهاي 1997 تا 1998 داشته، در بقيه سالها رشدي صعودي را نشان داده است. اين تداوم رشد صعودي حاکي از يک اقتصاد سالم و قوي و نه کاملاً دولتي همراه با خدمات اجتماعي و مدني چشمگير مي‌باشد که اثري عميق بر رفاه مردم و اقتصاد کشور داشته است. سنگاپوري‌ها از درآمد سرانه بالايي برخوردارند، به طوري که در رده‌هاي بالاي طبقه‌بندي جهاني قرار مي‌گيرند(32.900 دلار در سال ميانگين درآمد هر نفر).
در يک ارزيابي کلي مي‌توان گفت که سنگاپور از نظر اقتصادي داراي وضعيت مناسبي است و از اين نظر در ميان کشورهاي در حال توسعه از موقعيتي شاخص برخوردار است. رشد اقتصادي اين کشور و به تبع آن نياز اين کشور به افزايش بهره‌وري و رقابت‌پذيري، زمينه مناسبي براي استفاده از فناوريهاي نوين و پيشرفته در اين کشور ايجاد کرده است.

سياست‌هاي آموزشي سنگاپور

سياست‌هاي آموزشي سنگاپور، متمركز بر رشد منابع انساني است و سعي مي‌شود تا دانش‌آموزان را با نيازهاي فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي كشور آشنا ساخته و با آموزش مهارتهاي ويژه، نيروهاي كاري لازم جهت رفع اين نيازها را تعليم دهند. نظام آموزش و پرورش سنگاپور بيشتر بر آموزش اخلاق وتربيت بدني، پرورش افكار خلاق، منتقد و مستقل استوار است. سياست‌هاي آموزشي سنگاپور ايجاب مي‌كند كه هر دانش‌آموزي زبان انگليسي و زبان مادري خويش را ياد بگيرد. اين عمل موجب مي‌شود كه دانش‌آموزان تبحر كافي را در زبان انگليسي كه زبان تجارت، علم و فناوري است داشته باشند. نظام آموزشي سنگاپور به اندازه‌اي داراي كارايي و بهره‌وري بالا است كه دانش‌آموزان پس از فارغ‌التحصيل شدن مي‌توانند بلافاصله جذب بازار كار شده و يا به طور آگاهانه ادامه تحصيل داده و مهارت‌هاي تخصصي بالاتر را كسب نمايند.
اهداف آموزشي سنگاپور در مدارس

يك از مهمترين اهداف آموزشي سنگاپور، فراهم ساختن آموزش جامع براي هر يك از شهروندان است. دراين رابطه وزارت آموزش وپرورش سعي دارد با فراهم كردن نظام آموزشي آزاد و انعطاف‌پذير، دانش‌آموزان را با نيازهاي جامعه آشنا كند و به گونه‌اي آنها را آموزش دهد كه در آينده بتوانند در رفع مشكلات جامعه خود سهيم باشند. بنابراين در اين راستا و به منظور ارج نهادن به دانش‌آموزان خلاق، مدارس مستقل و آزاد تأسيس شده است. همچنين وزارت آموزش و پرورش برنامه‌هاي خاصي براي دانش‌آموزان با استعداد در نظر گرفته است كه شامل برنامه‌هاي آموزشي ويژه تيزهوشان مثل: ارائه دروس اختياري هنر، موسيقي، زبان، تمرين پژوهش، انجام فعاليتهاي علمي و استفاده از آزمايشگاه‌هاي مركزي بوده و دانش‌آموزاني كه بهترين نمرات را در رشته‌هاي علوم انساني، رياضي و علوم تجربي كسب نمايند و يا در حيطه هاي علمي، فناوري و هنر داراي نوآوري و خلاقيت باشند، مورد تقدير قرار مي‌گيرند.

ساختار نظام آموزشي سنگاپور

  در نظام آموزشي سنگاپور، در مقطع ابتدايي، يعني از سال اول تا ششم، دانش‌آموزان چهار سال را به عنوان مرحله پايه‌اي مي‌گذرانند. همه دانش‌آموزان در دوره پايه موظف هستند برنامه‌هاي مشترك زبان انگليسي، زبان مادري، علوم تجربي و رياضيات را داشته باشند.
همچنين برخي ديگر از موضوعات درسي مثل موزيك، هنر سفالگري، آموزش بهداشت، مطالعات اجتماعي و آموزش علوم فيزيكي (شامل فيزيك و شيمي) به دانش‌آموزان آموزش داده مي‌شود. علاوه برموارد فوق تدريس علم اخلاق نيز به دانش‌آموزان كمك مي‌كند تا ارزش‌هاي اخلاقي و هويت ملي‌شان را بهتر درك كنند. در پايان سال ششم، ازدانش‌آموزان امتحان نهايي تحت عنوان امتحان فارغ‌التحصيلي از مدرسه ابتدايي گرفته مي‌شود و با توجه به نمره‌اي كه كسب مي‌كنند و استعدادي كه در درس خاصي دارند مي‌توانند دروس مقطع متوسطه مورد نظر را انتخاب كنند.
مقطع متوسطه حدود چهار الي پنج سال است و زمان آن به استعداد دانش‌آموز بستگي دارد. دروس خاصي براي تمام دانش‌آموزان ارائه مي‌شود تا دانش‌آموزان را براي امتحان ورودي دانشگاه كه در پايان چهار سال انجام مي‌گيرد آماده كند. كساني كه اين امتحان را به خوبي بگذارنند، وارد مقطع سال پنجم مي‌شوند. برنامه آموزشي براي دوره‌هاي ويژه و معمولي شامل انگليسي و ادبيات انگليسي، زبان مادري، رياضيات، علوم، تاريخ، جغرافي، هنر و صنعت، طراحي و فناوري، اقتصاد، خانه‌داري، آموزش اخلاق، آموزش تربيت بدني و موزيك است
با اتمام امتحانات پاياني مقطع متوسطه، دانش‌آموزان مي‌‌توانند به مدت دو سال در آموزشكده‌هاي مقدماتي ادامه تحصيل دهند و يا به دوره سه ساله پيش‌دانشگاهي در مؤسسات متمركز وارد شوند.

فلسفه و اهداف آموزش علوم در سنگاپور

در هر كشوري، لازمه پيشرفت سريع در علوم و فناوري، وجود شهرونداني است كه با علوم پايه آَشنايي داشته و داراي سواد علمي- فناورانه باشند و بتوانند با درك واقعيت‌هاي علمي، در زندگي روزانه خود كه مملو از پديده‌هاي علمي و فناوري است، تصميمات منطقي و آگاهانه اتخاذ نمايند.
هدف از آموزش علوم در سنگاپور، تربيت افرادي است كه با علوم و فناوري آشنا باشند. در رويكردهاي نوين آموزش علوم، افزايش دانش علمي و درك پديده‌هاي مرتبط با علوم در اولويت قرار دارند؛ اما چون گسترش دانش علمي دانش‌آموزان با توجه به حيطه‌هاي شناختي و سن آنها، در تمامي حيطه‌هاي علمي داراي محدوديت است، لذا توانايي اخذ اطلاعات، ايجاد و يا پردازش آن از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. براي برخورداري همه دانش‌آموزان از رويكردهاي آموزشي همسان، برنامه درسي و سيلابس‌هايي تدوين شده است كه بر رشد مهارت‌هاي تفكر، مهارت‌هاي فرايندي، نگرش و نيز مهارت‌هاي تصميم‌گيري و حل مسئله تأكيد دارد.
در يك جامعه متمدن و پيشرفته، براي درك اين واقعيت كه علوم و فناوري به زندگي انسانها شكل مي‌دهد، ضروري است تا در آموزش علوم نگرش‌هاي مثبت افراد نسبت به خويشتن و جامعه مطرح شود تا آنها بتوانند با زندگي ماشيني كنار آمده و خود را با شرايط دنياي مجازي وفق دهند. از اين رو در برنامه هاي درسي آموزش علوم در سنگاپور تلاش مي‌شود تا از يك طرف دانش‌آموزان را با زمينه‌هاي علمي آشنا ساخته و شرايط مطالعه و يادگيري بيشتر آنان را در آينده و در سطوح بالاتر يادگيري فراهم نمايند و از طرف ديگر با آگاهي دادن و آموزش روش‌هاي تفكر، آنها را براي زندگي در يك جامعه علمي- فناورانه آماده نمايند.

كتاب‌هاي درسي و كار در مدارس سنگاپور

تمامي كتاب‌هاي درسي، كار و ارزشيابي مدارس سنگاپور، براي هر سطح و پايه‌اي، بر پايه سيلابس‌هاي تنظيم شده از طرف وزارت آموزش و پرورش تدوين شده‌اند. علي‌رغم وجود كتاب‌هاي متنوع درسي براي هر سطح، مدارس سنگاپور مجبور هستند تا از كتاب‌هاي يكساني در سراسر كشور استفاده نمايند.
علاوه بر كتاب‌هاي درسي و كار، در نظام آموزشي سنگاپور استفاده از كتاب‌هاي ارزشيابي از اهميت و ويژگي خاصي برخوردار است. كتاب‌هاي ارزشيابي سبب مي‌شوند تا دانش‌آموزان در كنار كتاب‌هاي كار مدرسه تمرينات اضافي نيز داشته باشند. اين كتاب‌ها تمامي موضوعات درسي و نيز فعاليت‌هاي كتاب‌هاي كار را پوشش مي‌دهند. اغلب هر دانش‌آموز سنگاپوري براي هر موضوع درسي داراي يك كتاب ارزشيابي مجزا مي‌باشد و براي خانواده‌هاي سنگاپوري چيزي غيرعادي نيست كه براي پيشرفت تحصيلي فرزندشان دهها كتاب ارزشيابي تهيه نمايند.
كتاب‌هاي ارزشيابي به طور گسترده‌اي به عنوان بخشي از برنامه درسي مدارس سنگاپور مورد استفاده قرار مي‌گيرند و اوقات فراغت دانش‌آموزان را در زمان‌هاي خارج از مدرسه پر مي‌كنند. كتاب‌هاي ارزشيابي رياضي و علوم، دانش‌آموزان را ترغيب مي‌كنند تا تمرين‌هاي بيشتري حل كرده و با مسائل و تمرين‌هاي سخت‌تر و چالش‌برانگيزتر از مفاهيم موجود در كتاب‌هاي درسي برخورد نمايند. در اين كتابها، سئوالهاي تشريحي و چندگزينه‌اي مفهومي، سئوالهاي مربوط به يادگيري مهارت‌هاي تفكر، استدلال و خلاقيت، سنجش سطوح بالاتر تفكر(عمليات صوري) و نيز تمرين‌هايي جهت فعاليت‌هاي دست‌ورزي طرح مي‌گردد

راز موفقيت سنگاپور در آموزش و پرورش

عوامل مختلفي درموفقيت دانش‌آموزان سنگاپوري و نظام آموزش و پرورش سنگاپور نقش دارند. اولين و مهم‌ترين عامل كارايي، احساس مسئوليت و فعاليت هدف‌دار و برنامه‌ريزي شده وزارت آموزش و پرورش سنگاپور است. مسئولين نظام آموزشي با كمك متخصصان تعليم و تربيت، چارچوب‌هاي نظام آموزشي و نيز سيلابس‌هاي برنامه درسي را به بهترين نحو ممكن و بر پايه مطالعات تطبيقي تهيه و تدوين نموده‌اند. درسايه فعاليت‌هاي آنان كتاب‌هاي درسي، كار و ارزشيابي سنگاپور بر پايه سيلابس‌هاي مورد نظر تدوين گشته و روي هم رفته مي توان گفت كه پشتيباني وزارت آموزش و پرورش از معلمان، دانش‌آموزان، كادر آموزشي و نيز توليد محتوا براي آنان، به نحو احسن انجام مي گيرد.
سيلابس‌ها وچارچوب‌هاي برنامه درسي سنگاپور كاملاً پويا بوده و با توجه به وضعيت اقتصادي و بازار كار، قابليت‌ اصلاح‌پذيري دارند. فرهنگ اجتماعي كشور سنگاپور نيز در رشد تحصيلي دانش‌آموزان نقش به سزايي دارد؛ زيرا كه خانواده‌ها به تحصيل فرزندشان و يادگيري علوم و فناوري اهميت زيادي قائل هستند و حاضرند براي افزايش رشد تحصيلي آنان سرمايه‌گذاري نمايند. وجود جو رقابتي در جامعه آموزشي سنگاپور و گسترش اين روحيه و فرهنگ به رقابت‌هاي بين‌المللي سبب شده است تا خانواده‌ها نسبت به برگزاري مسابقات علمي و موفقيت فرزندان خود اهميت بيشتري قائل شوند. برگزاري مسابقات علمي در سطح مدارس، منطقه‌، كشور و بين‌الملل اهميت زيادي در نظام آموزشي و نيز در بين خانواده‌ها داشته و روي اين اصل بسياري از خانواده‌ها و مدارس، برنامه‌ريزي خاصي براي اين مسابقات دارند.
درمدارس سنگاپور هر ساله دانش‌آموزان از طريق انجام تكاليف، پروژه‌ها، آزمون‌هاي محتوايي و عملكردي و نيز فعاليت‌هاي عملي و آزمايشگاهي توسط معلم خود مورد ارزشيابي قرار مي‌گيرند. اين امر به نوعي در ايجاد جو رقابتي در مدارس، نقش مهمي ايفا مي‌كند. بر پايه اين ارزشيابي‌ها دانش‌آموزان به پايه هاي بالاتر تحصيلي ارتقاء يافته و جايگاه علمي و شخصيتي خود را در مدرسه تثبيت مي‌نمايند. در آزمون‌هاي سالانه، علاوه بر دانش آموزان؛ مدارس و عملكرد كادر اداري- آموزشي آنها نيز مورد ارزشيابي قرار گرفته و از لحاظ سطح علمي، رشد تحصيلي وكسب عناوين افتخارآميز رتبه‌بندي مي‌شوند. اين امر سبب تشويق دانش‌آموزان و معلمان از طرف كادر اداري مدرسه و اجراي منظم‌تر و دقيق‌تر اهداف آموزشي مي‌شود.
كاربرد اثربخش فناوري اطلاعات و ارتباطات در سنگاپور

سنگاپور جزو معدود كشورهايي است كه موفق شده است تا در زمينه تلفيق فناوري اطلاعات و ارتباطات با رويكردهاي تربيت معلم و آموزش دانش‌آموزان قدم هاي اساسي بردارد. مسئولين آموزش و پرورش سنگاپور براي راه اندازي رايانه‌هاي پر سرعت در مدارس، تربيت معلماني كه بتوانند از اين فناوري در امر آموزش استفاده كنند، و براي تشويق دانش‌آموزان به پژوهش با استفاده از شبكه، به ساخت وب سايت و طراحي پروژه‌هاي شبكه‌اي طرح‌هاي جامع ملي روي آورده اند. بر اساس آخرين داده‌هاي رايانه بانك جهاني، در سال 2001 به ازاي هر نفر، 5 دستگاه رايانه در كشور سنگاپور وجود داشته است. اين رقم حتي از كشورهايي چون ژاپن و ايالات متحده نيز بالاتر است. بسياري از دانش‌آموزان مدارس راهنمايي و متوسطه از امكانات اينترنت بي‌سيم و رايانه‌هاي قابل حمل كيفي4 براي دريافت درس از وب سايت مدرسه‌ و نيز ارسال پيام به دوستان و تبادل اطلاعات استفاده مي‌كنند

نتيجه گيري:

نظام آموزشي سنگاپور شباهت زيادي به نظام آموزشي كشورمان دارد. در دهة 90 ميلادي نظام آموزشي سنگاپور يك دگرديسي را تجربه كرده و مسئولان آموزش و پرورش آن در صدد بر آمدند تا اصلاحات زيادي در بخش‌هاي گوناگون به خصوص آموزش عمومي و تربيت معلم انجام دهند. براي تسريع روند اصلاحات، از فناوري اطلاعات و ارتباطات به نحو شايسته‌اي استفاده نمودند و اثرات مثبت اين فناوري را در همة شئون زندگي مشاهده كردند. نظام آموزشي آزاد و انعطاف پذير سنگاپور دنبال كننده سياست‌هاي آموزشي اقتصاد محور بوده و متمركز بر رشد منابع انساني است و براي دستيابي به سطح مطلوبي از توليد علم و رشد اقتصادي- صنعتي، آموزش علوم و فناوري از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است.

پي نوشت:
1- Third International Mathematics and Science Study
2- The Progress in International Reading Literacy Study
3- Gross National Product
4- Loptop
منابع:
1- http://www.sgbox.com/singaporeeducation.html
2- http://www.singaporemath.com/faq_Pre_PriSci.htm
3- http://www.moe.gov.sg/corporate/primary.htm
4- http://www.moe.gov.sg/esp/schadm/sec1/pslemain.htm
5- http://www.moe.gov.sg/schdiv/sis
6- http://singaporescience.sgbox.com/singaporesciencebooks.html

http://badrian.blogfa.com/منبع ترجمه و تاليف: پريوا صفري
دبير فيزيک منطقه 12 شهر تهران